Indian Coast Guard Day 2024
Indian कोस्ट गार्ड (ICG) हे भारताची सागरी कायद्याची अंमलबजावणी आणि शोध आणि बचाव करणारे सागरी दल आहे. भारतीय नौदला ला मदत म्हणून आणि देशाच्या सागरी हितसंबंधांचे रक्षण करण्याच्या कामात भारतीय नौदल ऍक्टिव्ह राहावे यासाठी भारत सरकारने १ फेब्रुवारी १९७७ रोजी भारतीय तटरक्षक दलाची स्थापना करून एक ऐतिहासिक पाऊल उचलले. १८ ऑगस्ट १९७८ ला संसदेनं मंजुरी दिली असली तरी भारताच्या सागरी सीमांचं रक्षण करण्यासाठी नवीन सशस्त्र सुरक्षा दल म्हणून याची सुरुवात १ फेब्रुवारी १९७७ ला झाली होती.
सागरीसीमा सुरक्षा वाढवणे, तस्करी रोखणे आणि सागरी आपत्कालीन परिस्थितीला प्रतिसाद देणे हे प्राथमिक उद्दिष्ट होते यातून या दलाची स्थापना करण्यात आली, हे संरक्षण मंत्रालयाच्या अंतर्गत कार्यरत आहे. भारतीय नौदलाचं काम हे युद्धकालीन राहावं त्याचप्रमाणे युद्ध सुरु नसताना सागरी सीमांची जबाबदारी तटरक्षक दलाकडे असावी या भूमिकेतून भारतीय तटरक्षक दलाची स्थापना करण्यात आली. या भूमिकेतून भारतीय तटरक्षक दल स्थापन करण्यात आलं आहे .
थोडक्यात माहिती :
इंडीयन कोस्ट गार्ड – Indian Coast Guard
स्थापना – १८ ऑगस्ट १९७८
ब्रीदवाक्य – वयम् रक्षामः ( अर्थ -“आम्ही संरक्षण करतो” – We Protect )
मुख्यालय – इंडीयन कोस्ट गार्ड मुख्यालय, नवी दिल्ली
इंडीयन कोस्ट गार्ड दिवस – १ फेब्रुवारी
Indian Coast Guard Day
भारतीय तटरक्षक दलाची कार्यालये :
भारतीय तटरक्षक दलाचं मुख्यालय राजधानी नवी दिल्ली येथे आहे.
भारतीय तटरक्षक दलाची ५ विभागीय कार्यालये
पश्चिम क्षेत्राचं विभागीय कार्यालय : मुंबई
पूर्व क्षेत्राचं विभागीय कार्यालय : चेन्नई
उत्तर पूर्व क्षेत्राचं कार्यालय : कोलकाता
अंदमान आणि निकोबारचं कार्यालय : पोर्टब्लेअर
उत्तर पश्चिम क्षेत्राचं कार्यालय : गांधीनगर गुजरात
भारतीय तटरक्षक दलाचे कर्तव्य आणि जबाबदारी :
१) भारतीय तटरक्षक दल आपल्या सागरी सीमांमध्ये येणारी कृत्रिम बेटे, सागरी भागातील संस्था आणि इतर गोष्टींच्या संरक्षणाची कामगिरी पार पाडतं. यामध्ये विशेषत: संवेदनशील भागात अनधिकृत होणारे प्रवेश आणि जहाजांचे निर्गमन रोखण्यासाठी गस्त आणि देखरेख यांचा समावेश आहे.
२) भारतीय मच्छीमारांना सुरक्षा देणं, समुद्रात मासेमारी करताना संकट आल्यास त्यांची मदत करणे. ते आलेल्या संकट कॉलला प्रतिसाद देतात, बचाव प्रयत्नांचे समन्वय जलद साधतात आणि संकटात असलेल्या नाविकांची सुरक्षा सुनिश्चित करत असतात.
३) सागरी प्रदूषणाचं निवारण आणि नियंत्रणासह सागरी पर्यावरण आणि संरक्षण करणे. ते तेल गळतीला प्रतिसाद देतात, प्रदूषण प्रतिसाद कार्ये तसेच सागरी परिसंस्थेच्या संरक्षणात योगदान देतात.
४) तस्करी विरोधी अभियानं चालवणे.संशयास्पद जहाजे तपासणे तसेच दुर्घटनाग्रस्त जहाजांना मदत करून लोकांचे प्राण आणि संपत्तीचा बचाव करणे. भारतीय सागरी कायद्यांची अंमलबजावणी करणे.
५) सागरी वादळे किंवा त्सुनामी लाटा यांसारख्या नैसर्गिक आपत्तींत सापडलेल्या संकटग्रस्तांना मदतीचा हात देण्याचीही महत्वपूर्ण जबाबदारी तटरक्षक दलावर आहे. चक्रीवादळ, पूर किंवा त्सुनामी यांसारख्या नैसर्गिक आपत्तींच्या वेळी, कोस्ट गार्ड मानवतावादी मदत प्रदान करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. ते बाधित भागातून लोकांना बाहेर काढतात, मदत पुरवठा करतात आणि आपत्ती व्यवस्थापनाच्या प्रयत्नांना हातभार लावतात.
भारताचा सागरी किनारा सुमारे ७,५१७ किमी. आहे. या किनाऱ्याच्या संरक्षणाची जबाबदारी तटरक्षक दलावर आहे. यासाठी शेजारील देशांशी असलेल्या संबंधांवर तटरक्षक दलाची चांगली नजर असते.
Indian Coast Guard Day 2024 : भारतीय तटरक्षक दल दिवस 2024
भारतीय सागरी सुरक्षेसाठी योगदान : भारतीय तटरक्षक दल
गेल्या काही वर्षांत, भारतीय तटरक्षक दलाने या प्रदेशात सागरी सुरक्षा वाढवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. काही महत्त्वपूर्ण योगदानांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
१) तस्करी आणि बेकायदेशीर क्रियाकलापांना प्रतिबंध करणे : बेकायदेशीर माल, अंमली पदार्थ आणि शस्त्रांची तस्करी यासारख्या बेकायदेशीर क्रियाकलापांना प्रतिबंध करण्यासाठी भारतीय तटरक्षक दल सागरी सीमांवर सक्रियपणे गस्त घालते आणि देखरेख करते असते.
२) सागरी बचाव कार्ये: सागरी अपघात आणि आपत्तींच्या वेळी भारतीय तटरक्षक दल आपल्या तत्पर आणि प्रभावी शोध आणि बचाव कार्यांद्वारे असंख्य लोकांचे जीव वाचवण्यामध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे.
३) आपली क्षमता वाढवणे आणि सहयोग करणे : भारतीय तटरक्षक दल आपली क्षमता वाढवण्यासाठी आणि प्रभावी सागरी सुरक्षेसाठी गुप्तचर सामायिक करण्यासाठी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय अशा इतर सागरी एजन्सीसोबत भारतीय तटरक्षक दल नेहमी सहयोग करत असते.
४) दहशतवाद विरोधी कारवाई : सागरी दहशतवादाच्या वाढत्या धोक्यामुळे, भारतीय तटरक्षक दल समुद्रावरील दहशतवादाच्या कृत्यांचा सामना आणि प्रतिबंध करण्याच्या प्रयत्नांमध्ये आघाडीवर आहे.
५) सागरी पर्यावरण संरक्षण: सागरी प्रदूषण रोखण्यासाठी आणि नियंत्रित करण्यासाठी सक्रिय उपाययोजना करून, भारतीय तटरक्षक दल सागरी पर्यावरणाच्या संरक्षणात योगदान देते.
Indian Coast Guard Day 2024
